Herdenken van de oorlog

Op 4 en 5 mei staan we stil bij het einde van de Tweede wereldoorlog. Om in de klas in gesprek te gaan over oorlog, bevrijding en vrijheid publiceren we een aantal eerdere MNMweeklessen over die thema's.

Op zoek naar een gezicht

Nog steeds zijn er stoffelijke resten van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, van wie we niet weten wie het zijn. Onderzoekers spannen zich in om hun identiteit te achterhalen. In dit portret van een aantal onderzoekers en hun werk leer je hoe identificatie in zijn werk gaat.

Bron
De Volkskrant De tijd dringt: speuren naar de identiteit van onbekende WO II-slachtoffers

Woordenschat

het arsenaal - de sectie - de gefusilleerden - het verwantschapsonderzoek - het biologisch profiel - het documentatiecentrum - de collaborateur

Leerdoel

Ik kan uitleggen hoe onderzoekers de identiteit van gesneuvelden onderzoeken.

Opdracht 1 - Experts

Je vormt met drie andere leerlingen een groep. Je leest allemaal de tekst door en verdeelt hem daarna in vier stukken. Iedereen leest vervolgens zijn/haar deel zeer nauwkeurig en zorgt dat hij/zij expert wordt. Daarna bespreken de experts een voor een hun tekstdeel. Samen maak je met de vier deelsamenvattingen een goede samenvatting van de tekst van enkele zinnen.

Opdracht 2 - Poster

Ontwerp een poster waarmee je de kennis over het onderwerp in de tekst goed samenvat. Geef de poster zo vorm dat hij in het klaslokaal zou kunnen worden gehangen en zou kunnen worden geraadpleegd door iemand die informatie zoekt over het onderwerp. Denk goed na over de indeling van de poster. Bekijk online een aantal voorbeelden van informatieve posters.

Opdracht 3 - Ready made

Schrijf een ready made. Dat is een gedicht dat je maakt uit een kant-en-klare tekst. Je kiest hiervoor een gedeelte uit de tekst en je deelt de zinnen zo op dat er een gedicht ontstaat. Bekijk online een aantal voorbeelden van ready mades.

 

Nooit meer naar het strand

Op 6 juni 1944 vond Decision Day plaats. Jaarlijks herdenken we wereldwijd hoe de geallieerden met een landing in Normandië het westfront aanvielen. Bekijk de video en hoor wat ooggetuigen die dag meemaakten.

Bron

NOS 'De kogels vlogen om mijn oren': herinneringen aan D-Day van een 95-jarige 

Woordenschat
D-Day

Leerdoel
Ik beschrijf de betekenis van D-Day voor de bevrijding.

Opdracht 1 - Vragen
1. Wat vertellen de getuigen in de video over het leven vóór D-Day?

2. Wat vertellen ze over D-Day?

3. Wat waren de directe gevolgen van D-Day?

4. Hoe herdenken de getuigen in de video D-day en de oorlog?

Opdracht 2 - Kalender
Onderzoek op welke dagen in het jaar we stilstaan bij de Tweede Wereldoorlog. Maak een kalender maken met de dagen en de gebeurtenissen en groepen die bij de herdenkingen worden herdacht. Beschrijf bij de kalender aan welke herdenkingen jij actief meedoet en waarom je dat doet.

Opdracht 3 - Pop up tentoonstelling
Maak een kleine, zo klaar te zetten / zo weer af te breken tentoonstelling over het onderwerp van de tekst. Of maak een gedetailleerd (digitaal) ontwerp. Maak gebruik van alle mogelijke expositievormen.

1945: pamfletten met beeldverhalen vertellen over de kampen

Onlangs werd een pamflet in stripvorm herontdekt dat laat zien hoe het Amerikaanse volk in 1945 te horen kreeg over de Duitse vernietigingskampen. Historicus Kees Ribbens vertelt aan de hand van het beeldverhaal hoe de eerste berichten over de kampen totstand kwamen.

Bron
De Volkskrant Herontdekte striptekening toonde Holocaust al expliciet aan eind van Tweede Wereldoorlog
Het Parool In deze strip uit 1945 worden de gruwelen van de Holocaust getoond

Woordenschat
gruwelen - pamflet - legitimeren - expliciet - voorhanden - propaganda - reportage - correspondent - oplage - struinen - antisemitisme - lacunes - in de vergetelheid geraakt - kanttekening - visualiseren

Leerdoel 

Ik kan uitleggen hoe de eerste berichten over de vernietigingskampen totstand kwamen en werden ontvangen.

Opdracht 1 - Vragen

1. Wat laten de beelden van de strip zien?

2. Waarom kreeg het pamflet de naam Nazi death Parade?
3. Wat was in 1944 wel en niet bekend onder de bevolking?
4. Hoe en wanneer raakte deze strip bekend onder het publiek?
5. Wat was de bron voor de strip?
6. Hoe reageerde het publiek op een strip als deze?
7. De strip heeft de vorm van een pamflet. Wat bedoelen we met het woord pamflet?
8. Het pamflet moest de strijd tegen Nazi-Duitsland legitimeren. Wat wordt daarmee bedoeld?
9. Waarom was de tekenaar voorzichtig ten aanzien van antisemitisme?

10. Wat is de historische betekenis van deze strip?

Opdracht 2 - 5w1h-vragen

Bespreek de tekst met 2-3 medeleerlingen aan de hand van de vragen naar wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe. Schrijf na jullie gesprek over de vragen en antwoorden samen in enkele zinnen op wat de hoofdgedachte van deze tekst is.

Opdracht 3 - Infographic

Voorzie het artikel van een infographic waarin je laat zien wat deze strip ons leert over hoe de bevolking in Europa en de V.S. tot slot van de Tweede wereldoorlog bekend raakte met de vernietigingskampen. Maak bij het samenstellen van de infographic gebruik van de 5w1h-vragen. 

'Hitlers alligator' verleden

Volgens velen is het een urban myth, een stadslegende. De alligator Saturnus, die vanaf het einde van de Tweede wereldoorlog in de dierentuin van Moskou verbleef, was eerder in een Duitse dierentuin een van de favorieten van Adolf Hitler.In 2020 overleed het dier op hoge leeftijd. Lees meer over de alligator en de verhalen over zijn leven in het onderstaande artikel.

Bron

AD  ‘Hitlers alligator’ sterft op zeldzaam hoge leeftijd in dierentuin Moskou

Woordenschat 
het understatement -  de mythe - exotische - de herstelvergoeding

Leerdoel 

Ik kan het ontstaan van de mythe over de alligator verklaren.

Opdrachten

Opdracht 1 - Schema

Vat de tekst samen in een schema. Zorg dat de pijlen en andere tekens goed de verbanden aanduiden tussen de onderdelen. Bedenk goed welke werkwoorden centraal staan in de tekst en (dus) in jouw schema.

Opdracht 2 - Seven words story
Vertel de kern van het nieuws waarover je las in de vorm van een 'seven words story'. Kom in zeven woorden tot een duidelijke plot.

Opdracht 3 - Strip
Maak een korte strip naar aanleiding van het nieuws waarover je las.

D-day

Op 6 juni 1944 zetten de geallieerden voet aan land in Normandië. Met de soldaten kwamen ook de eerste journalisten aan land. Later volgden er meer over zee. Een deel van de journalisten verbleef in een chateau. Daar schreven ze hun berichten over de bevrijding van West-Europa. Dagblad Trouw schreef over wat zij meemaakten op de Normandische stranden en aan het front in de onderstaande reportage.

Bron

Trouw Er krioelen mieren in de perskamer waar Hemingway en Capa berichtten over ‘this very serious business’

Woordenschat 

opmars - formatie - censor - gelid - grotesk -correspondent - verschansing

Leerdoel 

Ik kan vertellen hoe journalisten aan het front in Normandië hun vaderland van nieuws voorzagen

Opdracht 1 - Vragen

1. Welke symbolische betekenis(sen) geeft de schrijver van het artikel aan de mieren in de press room?

2. Wat heeft Chateau de Vouilly beroemd gemaakt?

3. Hoe kwamen de journalisten aan hun informatie?

4. Wie voorzagen zij op hun beurt van nieuws?

5. Welke gevaren liepen de journalisten op weg naar- en in Frankrijk?

6. Waarom noemde journalist Ernie Pyle het Normandische strand een museum?

7. Waarom kwam er een censor aan te pas voordat de stukken van de journalisten werden verstuurd?

8. Hoe werden hun stukken verstuurd?

9. Wat wordt bedoeld met kopij?

10. Een boek over die tijd heet The war beat. Wat wordt met die beat bedoeld?

11. Om welke reden kwamen veel van de journalisten later terug naar het chateau?
12. In de inleiding staat dat de verhalen van/over sommige journalisten later niet helemaal waar bleken te zijn. Geef drie voorbeelden.

Opdracht 2 - Welkom op het chateau

Het wordt tijd dat aan de rand van het terrein van Chateau de Vouilly een informatiebord komt met uitleg over de rol die het gebouw speelde rond D-day. Ontwerp een bordje met een tekst van 150-200 woorden. Zorg dat je daarin aandacht besteed aan markante journalisten die in het chateau verbleven en de mythen die rond hun aankomst op het strand zijn ontstaan.

Opdracht 3 - Verder kijken en luisteren

Bekijk de video 'De kogels vlogen om mijn oren': herinneringen aan D-Day van een 95-jarige en hoor wat Franse kustbewoners op 6 juni 1944 meemaakten. Ga met een korte persoonlijke brief in op het verhaal van een van hen. Reageer in je brief op wat de getuige vertelt over het leven vóór D-day, de dag van 6 juni, de gevolgen van die dag en de manier waarop de getuige D-day en de oorlog jaarlijks herdenkt.