Doorgaan naar hoofdcontent

Posts

Posts uit oktober, 2019 tonen

Hoe Maarten Luther een Playmobil-poppetje werd

31 oktober is traditiegetrouw hervormingsdag. Op deze dag herdenken mensen de Reformatie die begon met stellingen van Maarten Luther tegen misstanden in de (katholieke) kerk. Lees meer over Luther en zijn invloed in het artikel  Maarten Luther succesvolste Playmobilfiguurtje ooit . Woordenschat ▢ vroom ▢ de overlevering ▢ de anitisemiet ▢ de tegenstrever ▢ de Reformatie Leerdoel ▢ Ik kan de rol van Maarten Luther in de Reformatie benoemen Opdracht 1. Wat kom je door de tekst te weten over Maarten Luther? 2. Waarom veroorzaakte de eerste lading poppetjes een rel? 3. Leg de pointe in de laatste alinea van het artikel uit. 4. Maarten Luther was fel gekant tegen beelden in de kerk. Hoe zal hij een Playmobilversie van zichzelf hebben ervaren? Motiveer je antwoord. 5. Het artikel spreekt over ´moderne denkbeelden´. Geef twee voorbeelden van vernieuwende denkbeelden van Luther. Gebruik een extra bron.

Een feest tegen het verdriet

Eind oktober, begin november, als het donkere najaar is aangebroken, herdenken christenen de doden bij Allerzielen en Allerheiligen. In Zuid-Amerika, waar veel katholieke gelovigen zijn, barst een uitbundige viering van deze dagen los. Lees hoe deze dagen er in bijvoorbeeld Mexico uitzien in het artikel  Mexico viert: Día de los Muertos: de dag van de doden . Woordenschat ▢ de satire ▢ associëren ▢ het volksfeest ▢ Allerzielen ▢ Allerheiligen Leerdoel ▢ Ik kan het doel van Allerzielen en Allerheiligen uitleggen Opdracht 1. Wat is het doel van Día de los Muertos? 2. Waarom hebben Mexicanen juist schedels en skeletten gekozen als symbolen van het feest? 3. Wat is de herkomst van Catrina? 4. Wat is het verschil tussen Día de los Muertos enerzijds en Allerheiligen en Allerzielen anderzijds? 5. Wat herdenken mensen bij Allerheiligen (1 november) en Allerzielen (2 november)?

Een klap voor de bokswereld

Het aantal dodelijke slachtoffers onder boksprofs ligt ongewoon hoog. Onlangs overleed opnieuw een bokser kort na een wedstrijd. De zorgen in de bokswereld zijn groot. De sport is geliefd, maar de gevaren worden steeds duidelijker. Alweer een bokser overleden, wat is er aan de hand? Woordenschat ▢ professioneel ▢ het element ▢ de nalatenschap (eren) Leerdoel ▢ Ik geef voorbeelden van veiligheidsmaatregelen in de bokssport Opdracht 1. Wat wordt bedoeld met wreed element (alinea 1)? 2. Wat wordt bedoeld met het eren van de nalatenschap (alinea 3)? 3. Wat zijn nu al belangrijke maatregelen om de bokssport veilig te maken? 4. Welke mogelijke nieuwe maatregelen worden in de tekst genoemd? 5. Bespreek de maatregelen bij vraag 3 en 4 met je buurman/buurvrouw. Op welke manieren zou de bokssport volgens jullie nog veiliger gemaakt kunnen worden?

Rijke natuur in zonneparken

Zonde, zou je denken bij het toenemen van zonneparken. We geven landschap op voor eindeloze rijen panelen. Onderzoekers zochten uit wat het effect van de grote verzamelingen zonnecollectoren is op de natuur. De uitslag verbaast. Lees meer over het effect van zonneparken op de natuur in het artikel  Van een veld vol zonnepanelen worden insecten heel blij . Woordenschat ▢  de collector ▢  de biodiversiteit ▢  minnen ▢  de habitat ▢  de kaalslag ▢  funest Leerdoel ▢ Ik kan vertellen hoe zonneparken de natuur kunnen stimuleren Opdracht Je bent verslaggever. Je doet voor radio of tv verslag over het onderzoek naar natuur en zonneparken. Zorg dat je in twee minuten verslag kunt doen over het nieuws. Vertel in uitleg over: - hoe natuur in het zonnepark werd onderzocht - wat de conclusies van het onderzoek zijn - hoe eerder onderzoek die conclusies tegensprak

Een echte nacht

Jaarlijks organiseren natuur- en milieuorganisaties samen de Nacht van de Nacht. Ze willen met dat evenement wijzen op de effecten van verstoring van het donker. Steeds meer licht van bijvoorbeeld industrie ´vervuilt´ de nacht voor nachtdieren. Dit jaar is de nacht op zaterdag 26 oktober. Lees in het artikel  Straks zien we haast geen sterren meer – alleen nog maar kunstmanen  een voorbeeld van lichtvervuiling (het artikel is van juni 2019). Woordenschat ▢ de lichtvervuiling ▢ in formatie ▢ potentiële ▢ de keerzijde Leerdoel ▢ Ik kan belangrijke oorzaken en gevolgen van lichtvervuiling noemen Opdrachten 1. Welke omschrijving(en) van lichtvervuiling geeft het artikel? 2. Hoe realistisch is ´ruimtereclame´ volgens het artikel? 3. Waartoe dienen de satellieten die het artikel noemt? 4. Op welke gebieden voorziet het artikel grote problemen als het aantal satellieten enorm toeneemt? 5. Om welke redenen kunnen maar moeilijk afspraken worden gemaakt over lichtve

Divali en de verstikkende lucht van New Delhi

Zondag 27 oktober begint het vijf dagen durende feest van Divali. In India en in Indiase gemeenschappen in het buitenland gaat de viering gepaard met véél lichtjes en héél véél vuurwerk. Voor overbevolkte Indiase megasteden als New Delhi is het vuurwerk onmogelijk geworden. De smog van industrie en auto´s is al niet te beteugelen. Met vuurwerk van miljoenen inwoners erbij is de lucht verstikkend. Twee jaar geleden werden maatregelen van kracht. Lees hoe men het vuurwerk aan banden legde in het artikel  Hoe valt feest van licht te rijmen met extreme luchtvervuiling in Delhi?  (het artikel verscheen in 2017). Woordenschat ▢ de agglomeratie ▢ de fijnstof ▢ de piekwaarden ▢ de smog ▢ lamleggen Leerdoel ▢ Ik kan de ernstige luchtverontreiniging in Indiase steden verklaren Opdracht 1. Leg in je eigen woorden uit wat wordt gevierd bij Divali. 2. Bespreek kort de verschillende oorzaken van de luchtverontreiniging. 3. Verklaar de piek in de luchtverontreiniging in oktober en no

Stikstofoverschot, reden voor boerenprotesten

Boeren protesteren want hun bedrijven moeten stikstof reduceren en bedrijven dichtbij natuurgebieden moeten kleiner worden of verdwijnen. Bekijk de video  Gevaarlijk voor mens én natuur: alles wat je moet weten over stikstof . Woordenschat ▢ de stikstofverbinding ▢ de stikstofcrisis ▢ verrijken ▢ voedselarm Leerdoel ▢ Ik kan belangrijke gevolgen van het stikstofoverschot bespreken Opdracht Bekijk de video en maak aantekeningen voor de onderstaande opdracht. Maak over het onderwerp van de video een woordweb waarin je de verschillende relaties (oorzaken en gevolgen) zo goed mogelijk uitlegt.

Brits geduld

In het Verenigd Koninkrijk mochten de burgers zich in 2016 uitspreken over hun lidmaatschap van de EU. Tot de grote verbazing van veel Britten en helemaal van de andere EU-lidstaten was de uitslag: een exit. De Britten weg uit de EU. Nu ligt na heel veel discussie, ruzie en choas een afspraak op tafel tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU. Maar het Britse parlement wil de tijd nemen om alles goed te bekijken voordat het voorstel van de prime minister een wet wordt. Kortom: opnieuw uitstel. Bekijk in de video  De Brexit-soap in twee minuten  hoe de exit en de deal totstandkwamen. Woordenschat ▢ het referendum ▢ de Brexit-deal Leerdoel ▢ Ik kan belangrijke Britse argumenten noemen voor/tegen een Brexit Opdracht 1. Bespreek met een kleine groep welke argumenten voor/tegen een Brexit in de video worden genoemd. Noteer ze in twee kolommen voor / tegen. 2. Vul de kolommen aan met andere argumenten die jullie kennen. 3. Bespreek mogelijke redenenen waarom de Britten graag met

Rake medicijnen

De ontwikkeling van medicijnen kost heel veel geld. Vooral medicijnen die zijn gemaakt voor een weinig voorkomende ziekte zijn buitengewoon duur. En bij geen enkel medicijn is het gegarandeerd dat het bij iedereen (even) goed werkt. Wetenschappers doen daarom onderzoek om medicijnen zo nauwkeurig mogelijk in te kunnen zetten. Lees hoe ze dat doen in het artikel  Op maat gemaakt medicijn voor ziek meisje: 'Eindelijk bewezen dat dit kan' Woordenschat ▢ de medicatie ▢ de stofwisselingsziekte ▢ de sondevoeding ▢ het symptoom ▢ het defect ▢ het DNA-profiel ▢ de DNA-afwijking ▢ de ethische vraag ▢ profijt hebben Leerdoel ▢ Ik kan het verschil tussen gewone medicatie en gepersonaliseerde medicijnen uitleggen Opdracht A Vat het artikel samen met behulp van de woorden van de woordenschat. Je hoeft niet alle woorden in je samenvatting te gebruiken. Leg van de woorden die je niet gebruikt kort uit waarom ze in het artikel voorkomen. B Bespreek kort de ethische vrage

Onder de 2 is een sprintje naar de maan

Eliud Kipchoge liep 12 oktober als eerste de 42.195 km van de marathon binnen twee uur. Een prestatie die je kunt vergelijken met de eerste landing op de maan. Kipchonge maakte gebruik van een aantal uitgekiende hulpmiddelen. Dat maakt zijn prestatie niet minder groot, maar is wel de reden dat de wereldatletiekfederatie zijn tijd niet als een officieel record beschouwt. Lees meer over deze historische marathon in  Aangepaste kleding, voeding en aerodynamica: zo liep Kipchoge zijn recordtijd . Woordenschat ▢ de windtunnel ▢ de luchtweerstand ▢ de haas ▢ de formatie ▢ de aerodynamica Leerdoel ▢ Ik kan uitleggen met welke hulpmiddelen Eliud Kipchoge de marathon binnen twee uur kon lopen Opdracht A  Eén minuut paper   Schrijf na het lezen in één minuut uit het hoofd zoveel mogelijk belangrijke feiten op. Daarna wissel je je paper uit met je buurman/buurvrouw en vul je waar nodig de tekst van elkaar aan. B  Interviewvragen  Lees de tekst en vat hem samen in

Fijne herfstvakantie!

Het is tijd voor de eerste vakantie van het jaar! Geniet van je vrije week! Ook in de vakantieweek verschijnen nieuwe opdrachten op MNMweek. Hopelijk zit er (voor na de vakantie) iets voor je bij.

'Waar houdt hijzij van?'

Frankrijk stopt met de aanduidingen jongensspeelgoed en meisjesspeelgoed in winkels. Het stuurt aan op een onderscheid. Ook in Nederland bestaat huiver om te labelen op gender. De minister juicht de Franse bewustmaking toe. Lees meer daarover in het artikel  Minister: Weg met seksistisch speelgoed . Woordenschat ▢ seksistisch ▢ de emancipatie ▢ genderneutraal Leerdoel ▢ Ik kan een (eigen of in een artikel besproken) standpunt toelichten Opdracht 1. Wat is de hoofdgedachte van de tekst? 2. Vergelijk hoofdgedachte en titel. In hoeverre past de titel bij het artikel? 3. Welke verbanden worden in de tekst gelegd? 4. In hoeverre vind je deze verbanden terecht? 5. Beschrijf kort je eigen standpunt over dit onderwerp. 6. Bedenk vier stellingen bij het onderwerp van de tekst. 7. Evt. kunnen ze in de klas worden besproken.

Koerden onder vuur

(Istanbul) De Amerikanen vertrekken, de Koerdische milities komen onder vuur te liggen van het Turkse leger. De hele wereld is verontwaardigd over het conflict dat zonder aanwezigheid van de Amerikanen onafwendbaar is geworden. Lees in het  profiel  dat de Volkskrant maakte wie de Koerden zijn en waarom de hele wereld zich met hun lot bemoeit. Woordenschat ▢ schatplichtig ▢ etnisch ▢ de autonomie ▢ het zelfbehoud ▢ de slagkracht ▢ afzijdig Leerdoel : ▢ Ik kan uitleggen waarom de hele wereld zich met het lot van de Koerden bemoeit Opdracht Lees de tekst en maak in tweetallen een woordweb/infographic over vier belangrijke onderwerpen in de tekst. 1. het vroegere plan voor een Koerdische staat 2. de rol van de Koerden in de strijd tegen IS 3. de leefomstandigheden van de vier groepen Koerden 4. het lot van de Koerden nu

Hieperdefriet hoera!

Aardappeleters zijn we in Nederland al lang. De eerste bordjes werden geserveerd in 1593. Friet eten doen we nog maar relatief kort. 150 jaar wel te verstaan. Reden voor een feestje. Lees meer over onze jubilerende frietcultuur in  Hoera! Het frietje bestaat 150 jaar en dat wordt gevierd met een smulgids Woordenschat ▢ fluctueren ▢ een toevlucht nemen ▢ ambachtelijk ▢ Angelsaksisch Leerdoel ▢ Ik kan het ontstaan van de frietconsumptie uitleggen Opdracht 1. Noteer de tien belangrijkste feiten die de tekst noemt. 2. Bedenk bij elk feit een vraag zodat je een tiental Veelgestelde vragen (FAQ's) krijgt. 3. Geef de tien vragen aan je buurman of buurvrouw en laat de vragen beantwoorden op papier. Beantwoord zelf zijn of haar vragen. 4. Kijk (samen) de vragen na.

Boeren voelen zich klemgezet

Boeren in Nederland protesteerden deze maand. Ze zeggen klem te zitten tussen de relatief lage prijzen voor hun producten en toenemende, dure milieu-eisen. Ze vinden dat ze veel te veel verantwoordelijk worden gehouden voor de belasting van het milieu. Lees over onderzoek naar hun impact in het artikel  Nederlandse boeren hebben laagste milieu-impact ter wereld Woordenschat ▢ de voetafdruk ▢ de pesticiden ▢ de antibiotica ▢ de intensieve landbouw Leerdoel ▢ Ik kan verschillende oplossingen van de landbouw tegen mileubelasting noemen Opdracht 1. Welke uitleg geeft de tekst van het begrip voetafdruk ? 2. Op welke manieren belasten landbouw en veeteelt volgens de tekst het milieu? 3. Welke oplossingen noemt voor die belasting de tekst? 4. Welke vragen komen daarnaast aan bod in de tekst? 5. In hoeverre beantwoordt de tekst deze vragen?

Schoten op de synagoge

Duitsland is opgeschrikt door een aanslag op een synagoge. Het is het zoveelste voorbeeld van oprukkend rechts-extremisme. De overheid zoekt naarstig naar manieren om joodse instanties goed te beschermen, maar ze schiet tekort door de hoge kosten en de nood aan agenten. Lees meer in het artikel  Extreemrechts in Duitsland: 'Het is cool om neonazi te zijn' . Woordenschat ▢ het kat-en-muisspel ▢ hoog in het vaandel staan ▢ het rechts-extremisme ▢ de rechts-radicalen Leerdoel ▢ Ik kan het begrip rechts-extremisme uitleggen Opdracht 1. Bespreek de dilemma´s die de tekst noemt. 2. Welke kenmerken van rechts-extremisme noemt de tekst? 3. Wat wordt in de tekst bedoeld met het kat-en-muisspel? 4. In hoeverre geeft de tekst een verklaring voor rechts-extremisme? 5. In hoeverre heeft de tekst een verklaring voor de toename van rechts-extremisme?

Spelen met vuur?

De IPCC evalueerde in opdracht van de VN de risico´s van de klimaatverandering. Lees het artikel  130 klimaatexperts, 37 landen, één signaal: 'De wereld slaat op hol'  dat in tien punten de grootste bedreigingen op een rij zet. Woordenschat ▢ de grilligheid ▢ onstuimig ▢ de biodiversiteit ▢ de afkalving ▢ de erosie Leerdoel ▢ Ik kan de belangrijkste risico´s van de klimaatverandering kort toelichten Opdracht 1. Teken de tien bedreigingen die het artikel uitlegt. Gebruik heel beperkt tekst in je tekeningen. 2. Neem na het maken van de tekeningen de proef op de som. Iemand laat een van de tien punten zien met een tekening en weinig tekst op het bord. Wie weet waarom het gaat legt kort de tekening uit. Dit onderdeel kan ook in kleine groepen worden gedaan.

Onvermijdelijk statiegeld

Een meerderheid in de Tweede Kamer verwacht niet dat blikjes en plastic flesjes snel uit ons zwerfafval zullen verdwijnen. Ze wil daarom producenten nog één kans geven om een stevige vermindering te realiseren, anders komt er liefst zo snel mogelijk een statiegeldsysteem. Lees meer over de voorstellen in het artikel  Kamer wil statiegeld op blikje . Woordenschat ▢ reppen ▢ de circulaire economie ▢ nijpend ▢ substantiële ▢ de reductie Leerdoel ▢ Ik kan voor- en nadelen van een statiegeldsysteem bespreken Opdracht A  1. Wat zijn de voornaamste gevolgen van blik en plastic in het zwerfafval? 2. Bespreek de voordelen van statiegeld die de tekst noemt. 3. In hoeverre noemt de tekst nadelen van staiegeld? 4. Waarom is het voorstel de producenten nog één kans te geven? 5. Wat is samenvattend het precieze voorstel? B Bedenk een post (afbeelding(en) en tekst) waarin je de problematiek en de voordelen van een statiegeldsysteem aan het publiek uitlegt. Bepaal zelf welke fe

Kat ❤ baasje?

De meeste katten zijn heel sociaal. Ze moeten ook wel innig van hun baasjes houden.  Wetenschappers proberen te achterhalen hoe katten hun baasjes zien? Houden ze oprecht van ze of zijn ze ze vooral dankbaar om hun voer? Lees meer over het onderzoek in het artikel Wetenschappers breken zich het hoofd: Houdt uw kat wel van u? Woordenschat ▢ prangende ▢ eigengereid ▢ ongebonden ▢ solidair Leerdoel ▢ Ik kan uitleggen in hoeverre is bewezen dat katten zich binden aan hun baasje Opdracht Maak in een woordweb kernachtig duidelijk hoe wetenschappers het onderzoek interpreteren.

Het klimaat rond Greta

European Parliament from EU [CC BY 2.0 (https://creativecommons.org/licenses/by/2.0)] Bij de klimaatvergadering van de VN deed Greta Thunberg haar verhaal. Haar emotionele oproep kreeg op social media een massaal antwoord: hulde, navolging, maar ook veel persoonlijke kritiek. Wat maakt dat Greta naast veel instemming ook grote verontwaardiging oproept? Lees een analyse in het artikel Waarom roept dit meisje zoveel gemengde reacties op? Woordenschat ▢ de analyse ▢ authentiek ▢ integer ▢ de ophef ▢ venijn ▢ het doembeeld ▢ cruciaal Leerdoel ▢ Ik kan belangrijke argumenten noemen van voor- en tegenstanders van grote klimaatmaatregelen Opdracht 1. Hoe verklaren deskundigen de ophef rond Greta? 2. Hoe schatten deskundigen het effect van Greta's speech in? 3. Wat is het doel van dit artikel? 4. Vat de tekst in 2 á 3 zinnen samen en gebruik daarbij de woorden van de woordenschat.

Vogels in het nauw

Onderzoek in de VS en Canada spreekt van een grote terugloop in aantallen vogels. Diverse factoren dringen de vogels terug. Het nieuws over de VS en Canada heeft voorspellende waarde voor Europa, zeggen deskundigen. Ook daar nemen de aantallen als we niet oppassen sterk af. Lees het artikel  Dramatische terugloop vogelpopulatie: ‘Cijfers zijn schokkend’ Woordenschat: ▢ de bevinding ▢ gerenommeerd ▢ de populatie ▢ het monitoringsprogramma Leerdoel ▢ Ik kan de teruglopende vogelpopulatie verklaren Opdracht Vat de tekst samen in een tweet (144 tekens).

Zicht op aarde 2?

Astronomen kijken reikhalzend uit naar de ontdekking van een planeet vergelijkbaar met de aarde. Onlangs brachten ze het nieuws naar buiten over een vier jaar geleden ontdekte en lange tijd onderzochte exoplaneet die enige gelijkenis vertoont met onze wereld. Lees over deze planeet in het artikel  Eerste exoplaneet met waterdamp ontdekt in 'bewoonbare' zone . Woordenschat ▢ de exoplaneet ▢ de zone ▢ het algoritme ▢ de waterdamp ▢ de ruis ▢ de kanttekening Leerdoel ▢ Ik kan de betekenis van de ontdekte exoplaneet toelichten Opdracht A 1. Hoe zoeken astronomen naar planeten? 2. Wat zijn de kenmerken van de gevonden exoplaneet? 3. Wat maakt de planeet niet direct leefbaar? 4. Waarom is ook nog nader onderzoek nodig? B Maak een storyboard van circa tien plaatjes voor een animatie/video over de zoektocht naar exoplaneten. Noteer bij elk plaatje de benodigde informatie uit het artikel.

'Nudgige' duwtjes in de rug

Op allerlei manieren heb je te maken met beïnvloeding om je te verleiden tot besluiten. Denk maar aan gepersonaliseerde reclames op internet, de slimme opstelling van producten in de winkel en de invloed van de mensen in je naaste omgeving.  Nudging is een bijzondere vorm van zetjes in de richting van bepaald gedrag. In het artikel  Zo gebruiken organisaties nudges om ons de juiste keuze te laten maken  leggen twee deskundigen uit hoe we die ´duwtjes´ krijgen. Woordenschat ▢ impulsief ▢ alternatieve ▢ de autonomie ▢ het fenomeen Leerdoel ▢ Ik kan met voorbeelden uitleggen wat nudging (´duwtje´) is Opdracht A 1. Leg met een voorbeeld uit de tekst uit wat nudging is. 2. Wat is het verschil tussen nudging en manipulatie? 3. Wat zijn voordelen van nudging? 4. In hoeverre noemt de tekst ook nadelen van nudging? Bespreek eventuele nadelen kort. 5. Op welke manier kun je zelf aan nudging doen? B 1. Vorm een tweetal en kies samen de vijf belangrijkste uitspraken uit het

Sportonderzoek

Bij veel Nederlanders staat sport onder druk. Ze slaan vaak over. Onderzoek naar sportgedrag wijst op diverse oorzaken. Of ze sporten zelden of nooit. Lees over de uitkomsten van het onderzoek in  Waarom sport de een vaker dan de ander? Woordenschat ▢ sociaaleconomisch ▢ de interventie ▢ de leefbaarheid Leerdoel ▢ Ik kan factoren bespreken die ons sportgedrag beïnvloeden ▢ Ik kan manieren bespreken om sportgedrag te stimuleren Opdracht 1. Welke factoren spelen een rol in ons sportgedrag? 2. Welke interventies om sport te stimuleren noemt het artikel? 3. Hoe definieert het artikel het begrip leefbaarheid? 4. Vat de interventies samen in een slogan.

Onderzoek naar ALS hoopvol

Onlangs overleed oud-voetballer Fernando Ricksen aan de gevolgen van ALS. Onderzoekers zoeken koortsachtig naar het ontstaan en daarmee naar mogelijke genezing van deze spierziekte. Ze zijn hoopvol. ALS moet uiteindelijk kunnen worden genezen. Lees meer over het onderzoek in het artikel Fernando Ricksen stierf aan ALS, ooit hoeft dat niet meer: 'Ik ben ervan overtuigd' Woordenschat ▢ het DNA-profiel ▢ het gen ▢ de mutatie ▢ de risicofactor Leerdoel ▢ Ik kan uitleggen hoe onderzoekers zoeken naar het ontstaan van ALS Opdracht Maak een kleine infographic bij de tekst over de werkwijze bij het ALS-onderzoek. Breid de infographic eventueel uit met informatie over kenmerken en gevolgen van ALS. Zoek daarvoor zelf een bron. Vermeld de bronnen op de goede wijze bij je infographic.